Taşınmazların Envanterinin Çıkarılmaması Ve Değerleme İşleminin Yapılmaması
2015 Yılı geçici ve kesin mizanları cetvelleri ile taşınmaz kayıtlarının incelenmesinden; kurumun kesin taşınmaz envanterinin çıkarılmadığı ve taşınmazların değerleme işlemlerinin yapılmadığı anlaşılmıştır. Bunun sonucunda ise; 250- Arazi ve Arsalar, 251- Yer Altı Ve Yerüstü Düzenleri, 252- Binalar, 500- Netdeğer/Sermaye Hesaplarının gerçek değerleri ile mali tablo ve raporlarda yer almadığı görülmektedir.
Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmeliğin 5'inci Maddesinde; “Taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri, kamu idarelerine ait taşınmazların mevcutlarla birlikte içinde bulunulan yılda çeşitli yollarla edinilenlerin ve elden çıkarılanların miktar olarak takip edilmesi amacıyla kayıt altına alınmasıdır. Kayıtların belgeye dayanması esastır. Kayıt işlemleri; taşınmaz giriş ve çıkış kayıtlarının tutulması ve ilgili cetvellere kaydedilmesi süreçlerini kapsar. Genel Yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin mülkiyetinde, idaresinde ve kullanımında bulunan taşınmazların kaydı ve yönetimi ile ilgili olarak bu yönetmelik gereğince yapılması gereken kayıt ve kontrol işlemleri kuruluş kanunları ile özel mevzuatlarındaki hükümler uyarınca, bu idarelerin yetkili ve görevli birimleri tarafından yapılır. Taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri bu yönetmelikte belirtilen usul ve esaslara göre, harcama yetkilileri tarafından görevlendirilecek personele yaptırılabilir.” Denilmektedir.
Bu yönetmeliğin 7 nci maddesindeki hükümlerde ise, tapu kütüğünde kayıtlı olan veya olmayan taşınmazların kayıt usullerine ilişkin esaslar açıklanmış, 8 inci ve 9 uncu maddelerinde de taşınmazların numaralandırılarak, elde ediliş şekillerine göre hangi kayıt belgeleri ile birlikte dosyalanacağı açıklanmıştır.
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 162, 163, 164, 165, 166, 167 ve 168. maddelerinde de taşınmazların kayıt ve değerlemelerine ilişkin hükümler yer almaktadır. Bu maddelerde yer alan hükümlere göre, maddi duran varlıklar, maliyet bedelleri ile hesaplara alınırlar. Maliyet bedeline varlıkların elde edilmesinde yapılan her türlü gider ilave edilir. Bağış veya hibe olarak edinilen maddi duran varlıklar, varsa bilinen değeri, yoksa değerlemesi yapıldıktan sonra tespit edilen değeri ile hesaplara alınır.
Maddi duran varlıkların tamamının gerçek bedeli ve değeri üzerinden muhasebeleştirilmesi esas olduğundan, envanteri tam çıkarılamayan ve değerlemesi yapılmayan maddi duran varlık kayıtları gerçeği yansıtmayacak, mali tablo ve raporlarda gerçek bilgileri ve değerleri ile yer almayacaktır. Tüm maddi duran varlıkların envanteri çıkarılıp, değerlemesi yapılmadığı takdirde 500- Netdeğer Hesabı da gerçek değerini göstermeyecektir.
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 306'ncı maddesinde, 500- Net Değer/Sermaye Hesabıyla ilgili olarak:
“Bu hesap, hesaplarda kayıtlı varlıklar toplamı ile yabancı kaynaklar, değer hareketleri, yeniden değerleme farkları, geçmiş yıllar olumlu-olumsuz faaliyet sonuçları ve dönem faaliyet sonuçları toplamı arasındaki fark; hesaplarda kayıtlı olmayan varlık ve yabancı kaynaklardan kaydi envanteri yapılarak hesaplara alınanlar ile özkaynaklar ana hesap grubundaki diğer hesaplarda kayıtlı tutarlardan bu hesaba aktarılmasına karar verilenlerin izlenmesi için kullanılır.
Envanteri yapılan varlık karşılıkları bu hesaba alacak, ilgili varlık hesabına borç kaydediliri’ Denilmektedir.
Yukarıdaki mevzuat hükümleri ve değerlendirmelerden de anlaşılacağı üzere envanteri yapılmayan varlıklar için karşılık ayrılıp taşınmaz hesaplarına alacak yazılması mümkün olmadığından, bu hesaplarda bulunan kayıtlı tutarlar gerçek değerini göstermeyecektir. Dolayısıyla taşınmazlara ilişkin olarak envanter ve değerleme işlemlerinin yapılması, mali tabloların doğru ve tam bilgi üretebilmesi için önem arz etmektedir.
Kamu idaresi cevabında; 2016 yılı içersinde taşınmaz kayıtları oluştuğunda 250 arazi ve arsalar, 251 Yer Altı ve Yerüstü düzenleri, 252 Binalar Hesaplarının gerçek değerleri Değer tespit komisyonu marifetiyle oluşturulacaktır. 2014 ve 2015 yılı içersinde yapılmakta olan yatırımlar hesapları ilgilisine göre 251 ve 252 hesaplara kayıtları oluşturulmuştur.
Sonuç olarak İdare tarafından verilen cevapta bulguya konu edilen hususla ilgili yapılan değerlendirmeler kabul edilmiştir. Bulgu konusu ile ilgili çalışmaların sürdürüldüğü ifade edilmiştir. Konu ile ilgili süreç takip edilecektir.