T.C.
ÇEVREVEŞEHİRCİLİKBAKANLIĞI
YerelYönetimlerGenelMüdürlüğü
Sayı:E-14399437-622.02-2118158 25/11/2021
Konu:GÖRÜŞ(ÖnÖdemeİşlemleriHk.)
………..BÜYÜKŞEHİRBELEDİYEBAŞKANLIĞINA
İlgi: a) Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğünün 06.08.2021 tarihli ve473801sayılıyazısı.
b) 03.08.2021tarihlive63825sayılıyazınız.
İlgi yazılar ile bütçeyle ödenek tahsis edilen harcama birimlerince görevlendirilen avansmutemetlerine yapılan ön ödemelerin Ön Ödeme Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik veMuhasebatGenelMüdürlüğüGenelTebliği(SıraNo:55)’negöreyapıldığı,mutemetlereyapılan ön ödemelerin mutemetlerin banka veya maaş hesabına havale edildiği belirtilerekyapılanuygulamanındeğerlendirilmesikonusunda Bakanlığımız görüşütalepedilmiştir.
Bilindiği üzere, 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Ön ödeme”başlıklı 35 inci maddesinde “Harcama yetkilisinin uygun görmesi ve karşılığı ödeneğin saklıtutulmasıkaydıyla,ilgilikanunlardaöngörülenhallerilegerçekleştirmeişlemlerinintamamlanması beklenilemeyecek ivedi veya zorunlu giderler için avans vermek veya krediaçmak suretiyle ön ödeme yapılabilir. Verilecek avansın üst sınırları merkezî yönetim bütçekanunundagösterilir.
…
Hermutemetönödemelerdenharcadığıtutarailişkinkanıtlayıcıbelgeleri,ilgilikanunlarındabelirtilmemişolmasıhalindeavanslardabiray,kredilerdeüçayiçindemuhasebeyetkilisinevermekveartantutarıiadeetmekleyükümlüdür.Süresiiçerisindemahsupedilmeyenavanslarhakkında 21.7.1953 tarihlive6183 sayılı Kanunhükümleriuygulanır.
Merkezîyönetimkapsamındakikamuidarelerindeönödemeşekilleri,devirvemahsupişlemleri, yapılacak ön ödemelerin idareler ve gider türleri itibarıyla miktarı ve oranlarınınbelirlenmesi, zorunlu hallerde yapılacak harcamalar için ön ödemenin tutarı ve mahsupsüresi,mutemetleringörevlendirilmesivediğerişlemlereilişkinusulveesaslarCumhurbaşkanı tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenir. Diğer kamu idarelerinde önödemeyeilişkinusulveesaslarbumaddehükümleridikkatealınmaksuretiyleilgilimevzuatlarındadüzenlenir.
…”hükmü,
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Bütçe sistemi” başlıklı 65 inci maddesinde “Belediyebütçesi ile muhasebe işlemlerine ilişkin esas ve usûller Maliye Bakanlığının görüşü alınarakÇevreveŞehircilikBakanlığıtarafından çıkarılacakyönetmelikledüzenlenir.”hükmü,
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin “Tanımlar” başlıklı 4 üncümaddesinin (v) bendinde “Ön ödeme: İlgili mevzuatında öngörülen hallerde avans veya kredişeklindeyapılan ödemeyi,”hükmü,
“16 Ön ödemeler” başlıklı 123 üncü maddesinde “(1) Bu hesap grubu, bütçe içi veyabütçe dışı olarak veyahut emanet niteliğindeki hesaplardan verilen ön ödeme niteliğindeki hertürlü avans, kredi ve akreditifler ile mahsup dönemine aktarılan avans ve kredilerin izlenmesiiçinkullanılır.
(2) Harcama yetkilisinin uygun görmesi ve karşılığı ödeneğin saklı tutulması kaydıyla;ilgilikanunlarda öngörülenhallerilegerçekleştirmeişlemlerinintamamlanmasıbeklenilemeyecek ivedi giderler ve her yıl merkezi yönetim bütçe kanununda belirlenecektutarların altında kalan giderler için avans vermek veya kredi açmak suretiyle ön ödemeyapılabilir.
(2) Ön ödemeler ile ilgili olarak bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde 5018sayılıKanunun35 incimaddesindebelirtilenyönetmelikhükümleri uygulanır.
…” hükmü,
SözkonusuYönetmeliğin 160işavansvekredilerihesabınıdüzenleyen“Hesabın
Niteliği” başlıklı 124 üncü maddesinde “(1) Bu hesap, kurumca mevzuatı gereğince bütçedekiödeneğinedayanılarak verilenişavans vekredilerininizlenmesiiçin kullanılır.”hükmü,
“Hesabailişkinişlemler”başlıklı125incimaddesinde“(1)İşavansvekredilerihesabınailişkin işlemler aşağıda gösterilmiştir.
…
b) Krediişlemleri
1) Mutemetler için tespit olunan avans sınırlarını aşan giderler için, yeterli ödeneğibulunmak koşulu ile dairesinin göstereceği lüzum üzerine mutemetler adına herhangi birbanka veya muhasebe birimi nezdinde kredi açtırılabilir. Açılacak krediler için dairesincedüzenlenecek“muhasebeişlemfişi”ne;yapılacakhizmetinniteliği,açılmasıistenilenkredinintutarı, bütçe tertibi, hangi banka nezdinde ve kimin adına açılacağına ilişkin açıklamalar ilemutemedin tatbik imzasını gösterir dairesince onaylı iki adet (Değişik ibare: RG-1/8/2021-31555)imzabeyanıbağlanarakmuhasebeyetkilisineverilir.İşinniteliğine,topluveyaayrıntılı oluşuna göre mutemede imza karşılığında yeteri kadar kredi ödeme emri (Örnek-54) verilir. Verilen kredi ödeme emrinin yaprak sayısı ile numaraları, nezdinde kredi açılanbankaya bildirilir ve mutemedin (Değişik ibare: RG-1/8/2021-31555) imza beyanlarındanbirigönderilir.Krediödemeemirleri,malalındıkçaveyahizmetgördürüldükçemutemetlercedüzenlenir. Birinci parçası parasını almak üzere alacaklıya verilir; ikinci parçası tahakkukbelgelerinebağlanır.Dipkoçanıolanüçüncüparçaisesonradanmahsupbelgeleriylebirliktemuhasebe yetkilisine verilir. Adına kredi açılan mutemet, krediden kendi adına kredi ödemeemri düzenleyip para alamaz. Bu husus muhasebe yetkilisince, nezdinde kredi açılan bankayabir yazı ile bildirilir. Devlet Malzeme Ofisinden veya diğer kamu kuruluşlarından yapılacaksatın almalar için açılacak kredilerde para, gönderme emri ile doğrudan ilgili kuruluşunhesabına aktarılacağından kredi ödeme emri kullanılmaz. Açılan kredi tutarının harcanmayankısmının,kurumhesabınaaktarılmasımalveyahizmetsatınalınanilgilikuruluşabildirilir.
ç)Kredilerinmahsubu
1)Adınakrediaçılanmutemet,harcananparalaraaitmahsupbelgelerinibağlıbulunduğutahakkukbirimineteslimeder.Dairesincetahakkukişlemleritamamlanarakmahsup belgeleri ödeme emri belgesi ekinde muhasebe birimine verilir ve kredinin mahsubusağlanır.Hermutemet,adınaaçılankredidenharcadığıtutarlarailişkinkanıtlayıcıbelgelerikredininaçıldığıtarihtenitibarenençoküçayiçinde,ancakherhaldeyılsonundamuhasebeyetkilisine vermekle yükümlüdür. Mutemet, işin tamamlanmasından sonra üç aylık süreninbitimini beklemeksizin kredi artığını, düzenleyeceği kredi ödeme emri ile bankaya yatırmakzorundadır. Kamu kuruluşlarından yapılacak alımlar için açılan kredilerin harcanmayankısmının hesaba aktarılması, dairesince mal veya hizmetin alındığı ilgili kuruluşa bildirilir.Açılan krediler üç ay içerisinde mahsup edilmediği takdirde, durum ilgili daireye bildirilerekharcananparalaraaitbelgelerveartanparageriistenir.Maliyılınsongünlerindemutemetlerce verilen belgelerin incelenmesi yılsonuna kadar bitirilemediği takdirde, krediartığı mahsup döneminde kapatılmak üzere ertesi yıla devredilir. Malın teslim alındığı veyahizmetin gördürüldüğü, ancak belgelerin mahsup döneminde verileceği, dairesince mali yılınsonunakadarmuhasebeyetkilinebildirilen kredileriçin deaynı şekildeişlemyapılır.
…” hükmü,
“Hesabınişleyişi”başlıklı126ncımaddesinde“(1)İşavansvekredilerihesabınailişkinborçvealacakkayıtlarıaşağıda gösterilmiştir
a) Borç
1) Mutemetlere verilen avanslar bu hesaba borç, ödenmesi gereken tutar 100-KasaHesabıveya103-VerilenÇeklerveGöndermeEmirleriHesabınaalacakkaydedilir.
2) Mutemetler adına muhasebe birimi veya banka nezdinde açılan krediler bu hesababorç, ilgisine göre 333-Emanetler Hesabına, 103-Verilen Çekler ve Gönderme EmirleriHesabınaalacak kaydedilir.
…”hükmüyeralmaktadır.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 35 inci maddesine dayanılarakhazırlanan Ön Ödeme Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin “Tanımlar”başlıklı 4 üncümaddesinde“…
Önödeme:İlgilimevzuatındaöngörülenhallerdekesinödemeöncesiavansveyakredişeklindeyapılan ödemeyi,
Mutemet:Harcamayetkilisitarafındanyazılıolarakgörevlendirilenvekendisineverilen avans veya adına açılan kredilerle sınırlı olarak yapacağı harcamalar konusundaharcamayetkilisinekarşısorumlu,bunlarınmahsubunailişkinbelgelerimuhasebeyetkilisine vermek ve artan tutarı iade etmekle yükümlü olan harcama yetkilisi mutemedini;Dışişleri Bakanlığı yurtdışı teşkilatında misyon şeflerini; diğer bakanlık ve kamu idarelerininyurtdışıteşkilatlarında müşavir veataşeleri,
ifadeeder.”hükmü,
“Ön ödeme şekilleri ve uygulaması” başlıklı 5 inci maddesinde “Ön ödeme, harcamayetkilisininuygungörmesivekarşılığıödeneğinsaklıtutulmasıkaydıyla;ilgilikanunlarındaöngörülen haller ile gerçekleştirme işlemlerinin tamamlanması beklenilemeyecek ivedi veyazorunlu giderler için avans verilmek veya kredi açılmak suretiyle yapılabilir.Verilecekavansınüstsınırları yıllarımerkeziyönetimbütçekanunundagösterilir.
Avans,işiyapacak,malveyahizmetisağlayacakolankişiveyakuruluşaödenmeküzere,doğrudan mutemede verilir. Yurtdışı teşkilatının ihtiyaçları için verilen avanslar mutemetleradına mahallindeki banka hesaplarına transfer edilir. Bir mutemede verilecek avans, toplamıbu Yönetmeliğin 6 ncı maddesine göre belirlenen tutarı aşmamak koşuluyla bütçenin çeşitlitertiplerinden olabilir.
İlgilikanunlarınagöre,görevlilereyollukvediğergiderlerikarşılığıödenecekavanslarkendilerineveya şahsi mutemetlerineverilebilir.
Sözleşmesindebelirtilmekveyüklenmetutarınınyüzdeotuzunugeçmemeküzere,yüklenicilereteminatkarşılığındabütçedışıavansverilebilir.İlgilikanunlarınbütçedışıavansödenmesineilişkin hükümlerisaklıdır.
Kredi, mutemetler adına banka veya aynı idareye hizmet veren muhasebe biriminezdindeaçtırılabilir.Mutemetlerinimzaörneği,nezdindekrediaçılanbankaveyamuhasebebiriminegönderilir.
Önödemelerhangiişiçinverilmişiseyalnızcaoiştekullanılır.
Mutemetler avans almadan harcama yapamaz ve kamu idaresi adına harcama yapmaküzere muhasebe biriminin veznesi veya banka hesabından başka hiçbir yerden, hiçbir nam ileparaalamazlar.” hükmü,
“Açılan kredilerin ilgililere ödenmesi” başlıklı 8 inci maddesinde “Nezdinde mutemetadınakrediaçılanbankaveyamuhasebebirimi,mutemedinvereceğikrediödemetalimatındagösterilen yereveya alacaklıya doğrudan ödemeyapar.
Mutemettarafından,nezdindekrediaçılan bankaveyamuhasebebiriminehitaben;
a) Kredibankanezdindeaçılmışisehesapnumarası,muhasebebiriminezdindeaçılmışisemuhasebebiriminin adı,
b) Ödemeninyapılacağıkişininadı(tüzelkişilerdeunvanı),vergikimliknumarasıvevarsabanka hesapnumarası,
c) Ödenecektutar,
d) Mutemedinadı,soyadı,unvanı,dairesivedüzenlenmetarihi,
verilir.
bilgileriniiçerenbirkrediödemetalimatıdüzenlenirveimzalanarakhaksahibine
İhalemevzuatıçerçevesindemalvehizmetalımıgerçekleştirilecek kamuidarelerinden
Bakanlıkçabelirlenenlereyapılacakönödemelerdekreditutarı,doğrudanilgilikamuidaresininbanka hesabına aktarılabilir.”hükmü,
“Mutemetgörevlendirilmesi”başlıklı9uncumaddesinde“Kamuidarelerininbütçesindekendisine ödenek tahsis edilen her bir merkez harcama birimi için yalnızca bir mutemetgörevlendirilir.Ödenekgöndermebelgesiyleödenekverilenharcamayetkilileriisekendilerinebağlı her bir birim için birer mutemet görevlendirebilir. Bir bütün oluşturan, ancak ayrı ayrıyerlerdebulunanaskeribirimlerilekurumlarınherbiriiçinayrımutemetgörevlendirilebilir.
Ayrıca,zorunlulukbulunmasıveharcamayetkilisionayındabelirtilmesikoşuluyla;
a) Taşıtlarınakaryakıt, yağ,bakım, onarımveişletmegiderleri,
b) Bir bütün oluşturmakla birlikte, alınacak mal veya yapılacak işle ilgili olarak ayrıyerlerde sonuçlandırılması gereken vergi, resim, harç ödeme yükümlülükleri ile yükleme,boşaltmavegümrükişlemlerigibi özellik arz eden işlereilişkingiderler,
içinbirdenfazlamutemetgörevlendirilebilir.
Mutemetlerin ilk görevlendirilmelerinde ve değiştirilmeleri halinde adı, soyadı, görevunvanı, T.C. kimlik veya vergi kimlik numarası ve imza örneği harcama yetkilisi tarafındanbiryazı ile muhasebebiriminebildirilir.” hükmü,
Ön Ödeme Usul ve Esaslarını düzenleyen 55 Sıra No’lu Muhasebat Genel MüdürlüğüGenelTebliğinin“Önödemeuygulaması”başlıklı5incimaddesinde“(1)Önödeme,harcamayetkilisi mutemetlerine avans verilmesi ile 8/12/2016 tarihli ve 29912 sayılı Resmî Gazete’deyayımlananKamuHaznedarlığıGenelTebliğindebelirtilenkamusermayelibanka,PostaveTelgrafTeşkilatıA.Ş.(PTT)veyamuhasebebiriminezdindekrediaçılmasısuretiyleyapılabilir.
(2) Harcama yetkilisi mutemetlerine verilecek avans sınırları, gider türleri ve idareleritibarıylaheryılMaliyeBakanlığıncayayımlananParasalSınırlarveOranlarHakkındaGenelTebliğiile belirlenir.
(3) Avans nakit olarak doğrudan harcama yetkilisi mutemedine verilebileceği gibimutemedin veya kamu idaresinin bu iş için açmış olduğu ve yetkilendirdiği mutemedinkullanabileceği banka hesabına da aktarılabilir. İdarelerin yurt dışı teşkilatının ihtiyaçlarıiçinverilenavanslarmutemetleradınamahallindekibankahesaplarınatransferedilir.
(4) Harcama yetkilisi tarafından kredi şeklinde ön ödeme yapılması uygun görülengiderler ile avans sınırlarını aşan giderler için banka, PTT veya muhasebe birimi nezdindekrediaçılabilir.Kredimutemedenakdenverilmezveyamutemedinşahsihesabınaaktarılmaz.
(5) Harcama yetkilisi mutemedince, mal veya hizmet satın alınan kişi veya kuruluşaödemeyapılmaküzere,adınakrediaçılanbanka,PTTveyamuhasebebiriminehitabenKrediÖdeme Talimatı (EK-1) düzenlenir. Banka, PTT veya muhasebe birimince, kredi ödemetalimatındabelirtilentutar hak sahibineödenir.
(6) MalvehizmetalımıgerçekleştirilecekkamuidarelerindenEK-2’deyeralankuruluşlara yapılacak önödemelerde ise kredi tutarıdoğrudanilgili kuruluşunbankahesabına aktarılır. EK-2’de yer almamakla birlikte, ilgili kurum ve kuruluşun mevzuatındaödemenin peşin yapılacağına dair hüküm bulunması halinde kredi tutarının doğrudan ilgilikuruluşunbankahesabınaaktarılmasıhususundaMaliyeBakanlığıyetkilidir.
(7) Mahkemeharçvegiderleriileaskerlikhizmetiniyerinegetirmesigerekenyükümlülerinsevkisırasındakiiaşebedelivetaşımagiderlerininödenmesiiçinkrediaçılabilir.AçılankredidenkamuidaresiilebankaveyaPTTarasındayapılanprotokolhükümlerinegörehaksahiplerineyapılacaködemelerdekrediödemetalimatıdüzenlenmez.”hükmübulunmaktadır.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinde, 5018 sayılı Kanun’un35 inci maddesi ile Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinde ön ödemeler ile ilgiliolarak,harcamayetkilisininuygungörmesivekarşılığıödeneğinsaklıtutulmasıkaydıylamerimevzuatta öngörülen haller ile ivedi veya zorunlu giderler için harcama talimatı düzenlenerekavans verilmek veya mutemetler için tespit olunan avans sınırlarını aşan giderler için, yeterliödeneğibulunmakkoşuluileidareningöstereceğilüzumüzerinemutemetleradınaherhangibirbanka veya muhasebe birimi nezdinde kredi açılması ve malın veya hizmetin teslim alınmasıile birlikte mutemedin mal veya hizmetin alındığı kişi veya kuruluşa ödeme yapılması için,adına kredi açılan banka veya muhasebe birimine hitaben kredi ödeme emrinin (Örnek-54)düzenlemesi ve nihayetinde bankanın veya muhasebe biriminin kredi ödeme talimatına uygunbirşekildehaksahibineödemeyapmasıgerektiği,önödemelerileilgiliolarakMahalliİdarelerBütçeveMuhasebeYönetmeliğindehükümbulunmayanhallerde5018sayılıKanunun35incimaddesindebelirtilenyönetmelikhükümlerininuygulanacağı değerlendirilmektedir.
Bilgileriniricaederim.