Ön Ödeme İşlemlerinde Mevzuat Hükümlerine Uyulmaması
Avans talebine ilişkin harcama talimatlarında avansın hangi iş için talep edildiğinin açıkça belirtilmediği ve harcama birimlerinde birden fazla mutemet görevlendirildiği tespit edilmiştir.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun “Ön Ödeme” başlıklı 35'inci maddesinin ilk fıkrasında, “Harcama yetkilisinin uygun görmesi ve karşılığı ödeneğin saklı tutulması kaydıyla, ilgili kanunlarda öngörülen haller ile gerçekleştirme işlemlerinin tamamlanması beklenilemeyecek ivedi veya zorunlu giderler için avans vermek veya kredi açmak suretiyle ön ödeme yapılabilir. Verilecek avansın üst sınırları merkezî yönetim bütçe kanununda gösterilir.” hükmü yer almaktadır.
Bu maddeye istinaden hazırlanarak 21.01.2006 tarih ve 26056 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Ön Ödeme Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik”in 5'inci maddesinde ön ödemelerin hangi iş için verilmişse yalnızca o iş için kullanılabileceği, 9'uncu maddesinde ise her bir harcama birimi için yalnızca bir mutemet görevlendirilebileceği ifade edilmektedir.
Belediye harcama birimlerinde birden fazla sayıda mutemet görevlendirildiği, harcama talimatlarında “muhtelif giderlerde kullanılmak üzere ” gibi muğlak ifadelere yer verildiği ve birimlerde kullanılacak kırtasiye ve diğer sarf malzemesi alımlarının çoğunlukla mutemetlere avans verilmesi suretiyle gerçekleştirildiği görülmüştür.
Harcama birimlerinin öngörülebilir ihtiyaçlarını önceden tespit ederek 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nda yer alan usullerden biri ile satın almaları gerekir. Zira 4734 sayılı Kanuna göre ihtiyaçların uygun koşullarda temin edilmesi gerekir. Avans verilerek gerçekleştirilen satın almalarda bu hususun tespiti olanaksız hale gelmektedir. Öte yandan avans talebine ilişkin harcama talimatlarında avansın hangi iş için verildiğinin açık ve net bir biçimde belirtilmesi gerekir. Zira Yönetmelik'e göre avanslar hangi iş için verilmişse yalnızca o iş için kullanılmalıdır. Harcama talimatlarında “muhtelif giderlerde kullanılmak üzere” şeklinde geniş ve muğlak ifadelere yer verilmesi Yönetmelik hükmünün gerektirdiği kontrol mekanizmasını işlevsiz kılmaktadır.
Yapılan açıklamalar doğrultusunda, her bir harcama birimi için yalnızca bir avans mutemedi görevlendirilmesi ve ön ödeme işlemlerine ilişkin harcama talimatlarında avansın hangi iş için talep edildiğinin açık bir biçimde ifade edilmesi gerekmektedir.
Kamu idaresi cevabında; “Ön Ödeme İşlemlerinde Mevzuat Hükümlerine Uyulmaması Avans talebine ilişkin harcama talimatlarında avansın hangi iş için talep edildiğinin açıkça belirtilmediği ve harcama birimlerinde birden fazla mutemet görevlendirilmesiyle ilgili olarak tüm birimler uyarılmıştır.” denilmektedir.
Sonuç olarak Kamu idaresince gönderilen cevapta, denetim bulgusunda belirtilen hususlarla ilgili olarak tüm birimlerin uyarıldığı belirtilmiş olup konunun takip eden denetim dönemlerinde izlenmesi uygun olacaktır.