T.C.
ÇEVRE,ŞEHİRCİLİK VEİKLİMDEĞİŞİKLİĞİBAKANLIĞI
YerelYönetimlerGenelMüdürlüğü
Sayı:E-14399437-622.02-2838519 01/02/2022
Konu:GÖRÜŞ(ÜcretPusulasıHk.)
DAĞITIMYERLERİNE
İlgi.................. Büyükşehir BelediyeBaşkanlığıSuveKanalizasyonİdaresiGenel
Müdürlüğünün15.10.2021tarihlive32056sayılıyazısı.
İlgiyazıile4857sayılıİşKanunu’natabidaimiişçive.................. LTD.ŞTİ.işçilerinin,
meri mevzuat gereği ücret pusulalarının işçilere ait ıslak imzalı nüshalarının toplanması vemuhafaza edilmesi yönünde idarelerinin sorumluluklarının olduğunu belirttiği, ancak, gelişenteknoloji ve günümüz çalışma şartlarında zamanın ve iş gücünün daha verimli kullanılmasınınsağlanmasıamacıylahizmeteaçılane-devletvesairelektroniksistemlervasıtasıylasözkonusuücretpusulalarınınişçiyetebliğininmümkünbulunupbulunmadığıkonusundatereddüttedüşüldüğübelirtilerek konu hakkındaBakanlığımızgörüşü talepedilmektedir.
Bilindiğiüzere4857sayılıİşKanunu’nunişsözleşmesi,türlerivefeshinidüzenleyen8inci maddesinde “İş sözleşmesi, bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın(işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmedir. İş sözleşmesi, Kanunda aksibelirtilmedikçe,özel birşekle tâbi değildir.
Süresi bir yıl vedaha fazla olan işsözleşmelerinin yazılı şekildeyapılmasızorunludur.
Bubelgelerdamgavergisiveherçeşitresimveharçtanmuaftır.
Yazılı sözleşme yapılmayan hallerde işveren işçiye en geç iki ay içinde genel ve özelçalışmakoşullarını,günlükyadahaftalıkçalışmasüresini,temelücretivevarsaücreteklerini,ücret ödeme dönemini, süresi belirli ise sözleşmenin süresini, fesih halinde tarafların uymakzorunda oldukları hükümleri gösteren yazılı bir belge vermekle yükümlüdür. Süresi bir ayıgeçmeyen belirli süreli iş sözleşmelerinde bu fıkra hükmü uygulanmaz. İş sözleşmesi iki aylıksüre dolmadan sona ermiş ise, bu bilgilerin en geç sona erme tarihinde işçiye yazılı olarakverilmesizorunludur..” hükmü,
“Ücret hesap pusulası” başlıklı 37 nci maddesinde “İşveren işyerinde veya bankayayaptığıödemelerdeişçiyeücrethesabınıgösteririmzalıveyaişyerininözelişaretinitaşıyanbirpusulavermekzorundadır.
Bu pusulada ödemenin günü ve ilişkin olduğu dönem ile fazla çalışma, hafta tatili,bayram ve genel tatil ücretleri gibi asıl ücrete yapılan her çeşit eklemeler tutarının ve vergi,sigorta primi, avans mahsubu, nafaka ve icra gibi her çeşit kesintilerin ayrı ayrı gösterilmesigerekir.
Buişlemlerdamgavergisiveherçeşitresimveharçtanmuaftır.”hükmü,
“Ücretileilgilihükümlereaykırılık”başlıklı102ncimaddesinde “BuKanunun;
a) (Değişik: 17/4/2008-5754/85 md.) 32 nci maddesinde belirtilen ücret ile işçinin buKanundanveyatopluişsözleşmesindenveyaişsözleşmesindendoğanücretödemelerinisüresiiçindekasdenödemeyenveyaeksiködeyen,39uncumaddesindebelirtilenkomisyonunbelirlediği asgari ücreti işçiyeödemeyenveyanoksan ödeyen, ücret, prim, ikramiye ve bunitelikteki her çeşit istihkakını zorunlu tutulduğu halde özel olarak açılan banka hesabınaödemeyen işveren, işveren vekili ve üçüncü kişiye bu durumda olan her işçi ve her ay içinyüzyirmibeşTürkLirası idari para cezası ,a) 37 nci maddesine aykırı olarak ücrete ilişkin hesap pusulası düzenlemeyen veyaişçi ücretlerinden 38 inci maddeye aykırı olarak ücret kesme cezası veren veya yaptığı ücretkesintisinin sebebini ve hesabını bildirmeyen 52 nci maddedeki belgeyi vermeyen işverenveyaişveren vekilinedörtyüzelli TürkLirasıidaripara cezası,
b) 41 inci maddesinde belirtilen fazla çalışmalara ilişkin ücreti ödemeyen, işçiye hakettiğiserbestzamanıaltıayzarfındakullandırmayan,fazlasaatlerdeyapılacakçalışmalariçinişçininonayınıalmayanişverenveyaişverenvekiline,budurumdaolanherişçiiçinikiyüzyirmiTürkLirası idari para cezası,
Verilir.”hükmü yeralmaktadır.
Diğertaraftan 5510 sayılıSosyalSigortalarveGenelSağlıkSigortasıKanunu’nun
“Kurumcaverilecekidarîparacezaları”başlıklı102ncimaddesinin(e)bendi“…
5) İşverenler tarafından ibraz edilen aylık ücret tediye bordrosunda; işyerinin sicilnumarası, bordronun ilişkin olduğu ay, sigortalının adı, soyadı, sigortalının sosyal güvenliksicil numarası, ücret ödenen gün sayısı, sigortalının ücreti, ödenen ücret tutarı ve ücretinalındığına dair sigortalının imzasının bulunması zorunludur. Belirtilen unsurlardan herhangibirini ihtiva etmeyen (imza şartı yönünden makbuz mukabilinde veya banka kanalıyla yapılanödemeler hariç) ücret tediye bordroları geçerli sayılmaz ve her bir geçersiz ücret tediyebordrosuiçin aylıkasgari ücretin yarısı tutarında,
idari para cezası uygulanır. İbraz süresi geçirildikten sonra incelemeye sunulan vetümününveyabirbölümününgeçersizolduğutespitedilendeftervebelgeleryönünden,ayrıcageçersizlikfiilleriiçinidariparacezasıuygulanmaz,sadecetutulandeftertürüdikkatealınarakbu bendin (1), (2) ve (3) numaralı alt bentlerine göre idari para cezası uygulanır.” hükmünüiçermektedir.
Öte yandan 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun “Ücret bordrosu” başlıklı 238 incimaddesinde“İşverenlerherayödedikleriücretleriçin(Ücretbordrosu)tutmayamecburdurlar. Gelir Vergisi Kanununa göre vergiden muaf olan ücretlerle diğer ücret (...)üzerindenvergiyetabi hizmeterbabınayapılan ücretödemeleriiçin bordrotutulmaz.
Ücretbordrolarınaenazaşağıdakimalümatyazılır.
1. Hizmet erbabının soyadı, adı; ücretin alındığına dair imzası veya mührü (Ücretinödenmesinde ayrıca makbuz alan iş verenlerin tutacakları ücret bordrosuna imza veya mühürkonulmasımecburi değildir.);
2. Varsavergikarnesinintarihvenumarası;
3. Birimücreti(Aylık,haftalık,gündelik,saatveyaparçabaşıücreti);
4. Çalışmasüresiveyaücretinilgiliolduğusüre;
5. Ücretüzerindenhesaplananvergilerintutarı.
Bordronunhangiayaaitolduğubaştarafındangösterilir.Birayaaitbordroertesiayınyirminci gününe kadar hazırlanıp tarihlenerek, müessese sahibi veya müdürü ile bordroyutanzimeden memurtarafından imzalanır.
İş verenler ücret bordrolarını, yukarıki esaslara uymak şartiyle diledikleri şekildetanzimedebilirler.”hükmüyeralmaktadır.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinde, işverenin işyerindeveya bankaya yaptığı ödemelerde işçiye ücret hesabını gösterir imzalı veya işyerinin özelişaretini taşıyan ödemenin günü ve ilişkin olduğu dönem ile fazla çalışma, hafta tatili, bayramve genel tatil ücretleri gibi asıl ücrete yapılan her çeşit eklemeler tutarının ve vergi, sigortaprimi, avans mahsubu, nafaka ve icra gibi her çeşit kesintilerin ayrı ayrı gösterildiği bir pusulavermek zorunda olduğu, 4857 sayılı Kanun’un 37 nci maddesine aykırı olarak ücrete ilişkinhesap pusulası düzenlemeyen işverenlere idari para cezası uygulanacağı, işverenler tarafındanibraz edilen aylık ücret tediye bordrosunda; işyerinin sicil numarası, bordronun ilişkin olduğuay,sigortalınınadı,soyadı,sigortalınınsosyalgüvenliksicilnumarası,ücretödenengünsayısı,sigortalınınücreti,ödenenücrettutarıveücretinalındığınadairsigortalınınimzasınınbulunması zorunlu olduğu, belirtilen unsurlardan herhangi birini ihtiva etmeyen (imza şartıyönündenmakbuzmukabilindeveyabankakanalıylayapılanödemelerhariç)ücrettediye
bordrolarının geçerli sayılmayacağı ve her bir geçersiz ücret tediye bordrosu için aylık asgariücretin yarısı tutarında idari para cezası uygulanacağı, ücret pusulasının işçiye verilmesininzorunlu olduğunun yanı sıra zamanın ve iş gücünün ekonomik kullanılması amacıyla gelişenteknolojik imkânlarda kullanılarak ücret pusulasının elektronik imkânlar çerçevesinde ücretpusulasınıntebliğininyapılmasınıengelleyenbirhükmünbulunmadığı,ancakücretpusulasınıntebliğedilmemesihalindeispatsorumluluğununidaredeolduğunungözönündebulundurulması gerektiğideğerlendirilmektedir.
Bilgileriniricaederim.