Yılı : 2008
Dairesi : 8
Dosya No : 34395
Tutanak No : 38410
Tutanak Tarihi : 11.02.2014
Kararın Konusu :

TEMYİZ KURULU KARARI

Duruşma talep eden dilekçiye duruşma gününe ilişkin tebligat yapılmasına rağmen duruşmada hazır bulunmadığı, kanuni vekil göndermediği, duruşmada hazır bulunmama sebeplerini kabule şayan bir belge ile tevsik etmediği, duruşmada hazır bulunan Sayıştay Savcısının Savcılık karşılamasında belirtilen hususlara paralel mütaalasının dinlenmesinden ve dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra gereği görüşüldü:

Malatya Belediyesi Muhasebe Biriminin 2009 mali yılı yönetim dönemi hesabının yargılanması sonucunda çıkarılan 103 sayılı ilamın “Hüküm Dışı” bölümünün 2’nci maddesinde aynen, “Yargı Raporunun 24 üncü maddesinde, Malatya Belediyesi tarafından muhtelif yerlerde aydınlatmada kullanılmak üzere temin edilen malzemelerle ilgili olarak denetçiler tarafından yapılan fiili sayım sonucu düzenlen 06.07.2010 tarihli tutanakta mevcut malzeme miktarının bulunması gerekenden az olduğunun tespit edildiği görülmüştür. Anılan Belediye tarafından HRN Design firmasından ayrıntısı aşağıdaki tabloda gösterilen muhtelif yerlerde aydınlatmada kullanılmak üzere 190 Adet 95 cm lik wallwasher alındığı halde, Denetçiler tarafından mahallinde 06.07.2010 tarihinde yapılan fiili sayımda 142 adet 95 cm lik wallwasherin mevcut olduğunun tespit edildiği, dolayısıyla alınan söz konusu malzemeden 48 adetin eksik olduğu anlaşılmaktadır.

Ancak olayın incelenmesi ve sonucundan bilgi verilmesi için konunun İçişleri Bakanlığına yazılmasına karar verildiğinden, söz konusu inceleme sonucunun Sayıştaya gönderilmesi üzerine yazılacak ek raporun Dairemize intikaline değin söz konusu malzemelerin alındığı 16.04.2009 tarih ve 4881 yevmiye nolu ödeme emri belgesi tutarı olan 102.300,00-TL tutarındaki hesap ve işlemin hüküm dışı bırakılmasına,” 03.05.2012 tarih ve 12593 sayılı tutanağa istinaden düzenlenen 1149 sayılı ek ilamın 1’inci maddesinde ise; 103 sayılı ilamın “Hüküm Dışı” bölümünün 2’inci maddesi ile verilen 102.300,00-TL tutarındaki hesap ve işleme ilişkin hüküm dışı kaydının devamına karar verilmiş;

1404 sayılı Ek İlam ile, Malatya Belediyesi tarafından HRN Design firmasından satın alınan ve ayrıntısı tabloda gösterilen malzemelerle ilgili olarak hesabı inceleyen Denetçiler tarafından yapılan fiili sayım sonucu düzenlenen 06.07.2010 tarihli tutanağa göre, mevcut malzeme miktarının bulunması gerekenden az olduğunun Malatya İl İdare Kurulu Müdürlüğünün 23.07.2012 tarih ve 77 nolu kararı ile de teyit edildiği, Malatya İl İdare Kurulu Müdürlüğünün bu kararına karşı Malatya Bölge İdare Mahkemesine yapılan itirazın da anılan Mahkemece ret edildiği, Bu nedenle, 103 sayılı ilamın “Hüküm Dışı” bölümünün 2’nci maddesi ile karar verilen 16.04.2009 tarih ve 4881 yevmiye nolu ödeme emri belgesi tutarı 102.300,00-TL’ye ilişkin hüküm dışı kaydının ve 1149 sayılı ek ilamın 1’inci maddesi ile karar verilen bu hüküm dışı kaydının devamına ilişkin hükmün kaldırılmasına, Alınmayan malzemelerin bedelinin yükleniciye ödenmesi suretiyle neden olunan kamu zararı tutarı 42.480,00-TL’nin tazminen tahsiline, Geriye kalan, belgelerine dayandığı, kayıtlarına, kanun ve nizamlarına uygun bulunduğu anlaşılan 59.820,00-TL’si için ise ilişik olmadığına ve sorumluların beraatına karar verilmiştir.

Dilekçi dilekçesinde, 12.04.2009 tarihinde Fen İşleri Müdürlüğü görevine geldiğini, Söz konusu malzemelerin göreve gelmeden önce satın alındığını ve kullanıldığını, kendi döneminden daha önce satın alınan ve kullanılıp Mali hizmetlere ödenmesi için (Başkanlık Makamına sunulan tutanak) gönderilen hak edişlere ait 2 adet ödeme emrini imzaladığını, Söz konusu malzemelerin 4734 sayılı kanunun 21 f maddesi pazarlık usulü ile aşağıda belirtildiği gibi 3 aşamada alındığını,

1. Alım 01.12.2008 tarihli ihale komisyon kararı ile 4734 sayılı kanunun 21 f maddesi pazarlık usulü ile Kadın Sığınma Evi, Abdullah Gül Parkı ve Kütüphanesi cephe Aydınlatma İşinin Stone Light tarafından alındığını, İş bitim ve Teslim Tutanağının 30.12.2008 tarihinde Kontrol görevlileri Ramazan TOY ve Şener GÜLBAY tarafından imzalandığını ve M.Doğan TARAKÇI tarafından onaylandığını ve 31.12.2008 tarih 1972 sayılı Başkanlık makamına sunulan yazı ile işin ilgili firmaya yaptırılmış olduğunu ve hak edişin ödenmesi için Mali Hizmetlere havale edildiğini,

2.Alım 26.12.2008 tarihli ihale komisyon kararı ile 4734 sayılı kanunun 21 f maddesi pazarlık usulü ile Belediyeye ait arka cephe aydınlatma malzemesi alınması İşinin Stone Light tarafından alındığını, İş bitim ve Teslim Tutanağının 03.02.2009 tarihinde Kontrol görevlileri Şener GÜLBAY tarafından imzalandığını ve M.Doğan TARAKÇI tarafından onaylandığını ve 09.02.2009 tarih 288 sayılı Başkanlık makamına sunulan yazı ile işin ilgili firmaya yaptırılmış olduğunu ve hak edişin ödenmesi için Mali Hizmetlere havale edildiğini,

3.Alım 26.12.2008 tarihli ihale komisyon kararı ile 4734 sayılı kanunun 21 f maddesi pazarlık usulü ile Belediyeye ait ön cephe aydınlatma malzemesi alınması İşinin Stone Light tarafından alındığını, İş bitim ve Teslim Tutanağının 03.02.2009 tarihinde Kontrol görevlileri Şener GÜLBAY tarafından imzalanmış ve M.Doğan TARAKÇI tarafından onaylandığını ve 09.02.2009 tarih 289 sayılı Başkanlık makamına sunulan yazı ile işin ilgili firmaya yaptırılmış olduğunu ve hak edişin ödenmesi için Mali Hizmetlere havale edildiğini,

Göreve gelmeden 2 ay önce yaptırılıp bitirilen işler ile ilgili olaylar hakkında fazla bir bilgisi olmadığını, Devlet İşlerinde devamlılık esastır anlayışıyla imzaladığını, en son alım olan 09.02.2009 tarihli Başkanlık Makamınca Mali Hizmetlere sunulmuş olup, göreve geliş tarihim ise 12.04.2009 olduğunu, Malatya Belediyesi tarafından HRN Design firmasından ayrıntısı aşağıdaki tabloda gösterildiği üzere muhtelif yerlerde aydınlatmada kullanılmak üzere 190 Adet 95 cm lik wallwasher alındığını, Ancak; Aşağıdaki tabloların incelenmesinden de görüleceği üzere; muhtelif yerlerdeki aydınlatmalar için HRN Design' dan satın alınan 95 cm lik wallwasher sayısı 190 adet olmasına rağmen mahallinde yapılan fiili sayım sonucuna göre mevcut 142 adet olduğunu,

5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunun "Mal Yönetiminde Etkililik Ve Sorumluluk" başlıklı 48. maddesinde; "Kamu idareleri, taşınırların yönetimi, kaydı, muhafazası ve kullanımından sorumludurlar. Taşınırların özelliğinden veya olağan kullanımından kaynaklanan yıpranma ile usulüne uygun olarak belirlenen firelerden dolayı sorumluluk aranmaz. Kullanılmak üzere taşınır teslim edilen görevliler, taşınırın korunmasından ve taşınıra verilen zararlardan sorumludur. Kamu idareleri, verilen zararların sorumlularına ödettirilmesini sağlamakla yükümlüdür." Denildiğini,

Nitekim idarenin bu konuyu iç denetime havale ederek soruşturma başlattığını ve bu soruşturmadan dolayı herhangi bir suç unsuruna ve maddi zarara uğratmaya rastlanmadığını ve tarafına herhangi bir ceza verilmediğini, Söz konusu Walwasherlar için ilgili Sayıştayca yapılan sayımlarda eksik olduğunu tespit edildiği zaman Görevi Destek Hizmetleri Müdürlüğü olduğundan dolayı detaylı bir araştırma yapamadığını, Ancak yapmış olduğu sorgulamalar sonucu eksik olan malzemelerin yerine aşağıdaki tespiti yapılan malların (İdarece yapılan soruşturmada da eksik olan walvasherlerin yerine bu malların alındığı tespit edilmiştir.) alındığını, Ayrıca Sayıştay Başkanlığının suçlamalarından dolayı Görevi Kötüye Kullanma suçundan dolayı Malatya Adliyesi 4. Sulh Ceza Mahkemesinde 2013/77 nolu dava dosyası açıldığını ve mahkemenin devam ettiğini belirterek tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmektedir.

Sayıştay Başsavcılığı; “…Temyiz dilekçesinde; kendisinin 12.04.2009 tarihinde Fen İşleri Müdürlüğü görevine başladığını, söz konusu malzemelerin kendisi göreve gelmeden önce satın alınıp kullanıldığını, sadece iki ödeme emrinde imzasının bulunduğunu, ancak daha sonra yaptığı araştırmada alınmayan malzemelerin yerine farklı malzemelerin alındığını tespit ettiğini, bu nedenle kamu zararının kaldırılmasını talep etmektedir.

Sorumlu, harcama yetkilisi olarak imzaladığı belgelerin doğruluğundan sorumludur. İhalenin kendisinden önce yapılmış olması kendisini sorumluluktan kurtarmaz. İlgili alınmayan malların yerine farklı malzemelerin alındığına ilişkin her hangi bir kanıtlayıcı belge de sunmamıştır.

Bu nedenlerle, temyiz talebinin reddi ile Daire kararının tasdik edilmesi uygun olur.” Şeklinde görüş belirtmiştir.

Rapor dosyası ve eki belgelerin incelenmesinde,

1.Alımın 01.12.2008 tarihli ihale komisyon kararı ile 4734 sayılı kanunun 21 f maddesi pazarlık usulü ile Kadın Sığınma Evi, Abdullah Gül Parkı ve Kütüphanesi cephe Aydınlatma İşi olup(80 adet 95 cm lik wallwasher) işin Stone Light tarafından alındığı, İş Teslim Tutanağının 01.12.2008 tarihinde Şener GÜLBAY tarafından imzalandığı ve 31.12.2008 tarihli ödeme emri belgesinin düzenleyen kısmının Şener GÜLBAY, uygundur kısmının ise Harcama Yetkilisi M.Doğan TARAKÇI tarafından imzalandığı,

2.Alımın 26.12.2008 tarihli ihale komisyon kararı ile 4734 sayılı kanunun 21 f maddesi pazarlık usulü ile Belediyeye ait arka cephe aydınlatma malzemesi alınması İşi olup(40 adet 95 cm lik wallwasher), Stone Light tarafından alındığı, İş bitim ve Teslim Tutanağının 03.02.2009 tarihinde Kontrol görevlileri Şener GÜLBAY tarafından imzalandığı ve M.Doğan TARAKÇI tarafından onaylandığı ve 09.02.2009 tarih 288 sayılı Başkanlık makamına sunulan yazı ile işin ilgili firmaya yaptırılmış olduğu ve hak edişin ödenmesi için Mali Hizmetlere havale edildiği,

3.Alımın 26.12.2008 tarihli ihale komisyon kararı ile 4734 sayılı kanunun 21 f maddesi pazarlık usulü ile Belediyeye ait ön cephe aydınlatma malzemesi alınması İşi olup(70 adet 95 cm lik wallwasher), işin Stone Light tarafından alındığı, İş bitim ve Teslim Tutanağının 03.02.2009 tarihinde Kontrol görevlileri Şener GÜLBAY tarafından imzalandığı ve M.Doğan TARAKÇI tarafından onaylandığı ve 09.02.2009 tarih 289 sayılı Başkanlık makamına sunulan yazı ile işin ilgili firmaya yaptırılmış olduğunu ve hak edişin ödenmesi için Mali Hizmetlere havale edildiği,

2. ve 3. Alımlara ilişkin, tek ödeme emri belgesinde ise düzenleyen kısmında imza bulunmadığı, uygundur kısmının ise harcama yetkilisi Mehmet FIRAT tarafından imzalandığı anlaşılmaktadır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Harcama talimatı ve sorumluluk” başlıklı 32. maddesinde;

“Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır.

Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur.” hükmü bulunmaktadır.

Buna göre, harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumlu tutulmuşlardır. Kontrol sorumlulukları yoktur. Harcama yetkilisinin sorumluluğunun açıklığa kavuşturulabilmesi için harcama talimatının açıklanması gerekmektedir.

5018 sayılı Kanun’un sistematiğine göre harcama talimatı, kamu kaynağının kullanılmasından önce harcamaya girişmeden önce harcama yetkilisi tarafından gerçekleştirme görevlilerine verilen izindir. Yani harcama talimatı; iş, mal veya hizmetin alınması, gerçekleştirilmesi, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmesinden önceki aşamada gerçekleşir. Nitekim 5018 sayılı Kanun’un 33. maddesinin 2. fıkrasında da, “Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler” denilmek suretiyle bu husus açıklanmıştır. Bu düzenlemeye göre, giderin gerçekleştirilmesi aşamasında, ödeme emri belgesinin “uygundur” kısmının harcama yetkilisince imzalanması harcama talimatı değil, ödeme talimatıdır. Bu durum, Kanunun 33. maddesinin 1. fıkrasındaki “Giderlerin gerçekleştirilmesi; harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesiyle tamamlanır” şeklindeki düzenlemeden anlaşılmaktadır. Dolayısıyla, giderin gerçekleştirilmesi aşamasında, ödeme emri belgesi üzerindeki imzası dolayısıyla harcama yetkilisinin sorumlu tutulması hukuken mümkün olamaz.

5018 sayılı Kanun’un 71. maddesinde kamu zararı; “Kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması” şeklinde tanımlanmaktadır.

Bu çerçevede, kamu zararından ve mali sorumluluktan bahsedilebilmesi için her somut olayda, kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemin bulunması; mevzuata aykırı karar, işlem veya eylem sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması ve kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması durumu ile mevzuata aykırı karar, işlem veya eylem arasında bir illiyet bağının olması şartlarının birlikte aranması gerekmektedir. Zira, 1050 sayılı Kanuna hakim olan kusursuz yani objektif sorumluluk ilkesinin yerine 5018 sayılı Kanunla kusur sorumluluğu ilkesi getirilmiştir.

Temel ilke olarak kusur sorumluluğunu esas alan 5018 sayılı Kanun uyarınca kamu görevlilerinin mali karar, işlem veya eylemleri sonucu oluşan kamu zararından sorumlu olduklarına hükmedilebilmesi için manevi unsur olarak kasıt, kusur veya en azından bir ihmalin varlığı gerekmektedir.

Bu açıklamalar çerçevesinde İlamı değerlendirdiğimizde; İlamda, iş bitim ve teslim tutanağı ile işin sözleşme ve şartnamesine uygun ve eksiksiz olarak tamamlandığının tespit edilmesi üzerine, düzenlenen ödeme emri belgesinde imzası bulunan ve ödeme emrine ekli evraklar üzerinden ilam konusu edilen yanlış imalatları tespit etmesi mümkün olmayan harcama yetkilisinin de sorumlu olarak tayin edildiği görülmüştür. Bunun yanısıra 3 ayrı alım yapılmış olup, Mehmet FIRAT’ın birinci alıma ilişkin ödeme emri belgesinde imzası bulunmamaktadır. Kadın Sığınma Evi, Abdullah Gül Parkı ve Kütüphanesi cephe Aydınlatma İşine ilişkin birinci alımda, 80 adet 95 cm lik wallwasher alımı sözkonusu olup, Mahallinde fiili sayım yapılarak düzenlenen tutanakta; Kadın Sığınma Evi önünde 51 adet, depoda 42 adet, Belediye Sarayı önünde 15 adet, Heykelin önü 4 adet, Bülent Korkmaz Üst Geçidi 18 adet, Tamire gönderilenler 12 adet olmak üzere toplam 142 adet bulunduğuna ilişkin tespitten; eksik olanların hangi alıma ilişkin olduğu anlaşılamamaktadır.

Açıklanan nedenlerle; bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata aykırı harcama talimatı olmayan, hatalı işleme yönelik bir evrak düzenlemeyen, ödeme emri belgesi üzerinde kontrol işlemi yapma görevi bulunmayan, böyle bir görevi bulunsa bile, hatalı imalatı ödeme emri belgesi ve eki belgelerden tespit etme imkanı bulunmayan harcama yetkilisinin sorumlu tutulması mümkün değildir.

Söz konusu iş ile ilgili olarak, sadece imalatı yerinde incelemelerine rağmen işin sözleşme ve şartnamesine uygun ve eksiksiz olarak tamamlandığı yönünde belge düzenleyen kontrol görevlileri ve geçici/kesin kabul heyeti üyelerinin sorumluluğundan söz edilebilir.

Bu itibarla, 1404 sayılı Ek İlam ile 42.480,00-TL’ye verilen tazmin hükmünün usulden Bozularak sorumlulukların yeniden belirlenmesi için dosyanın kararı veren DAİREYE TEVDİİNE,