T.C.
ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI
Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü
Sayı : 71188846-045.02-26318 04/02/2020
Konu : İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı
(Ecrimisil Uygulaması)
… BELEDİYE BAŞKANLIĞINA
İlgi : …. tarihli ve …. sayılı yazınız.
İlgi yazı ile işyeri açma ve çalışma ruhsatına esas olarak ecrimisil ihbarnamelerinin
kira sözleşmesi yerine kullanılıp kullanılamayacağı ile kullanılamayacaksa buna göre daha
önce verilmiş olan ruhsatların iptal edilip edilmeyeceği hususunda tereddüde düşüldüğü
belirtilerek Bakanlığımız görüşü talep edilmektedir.
Bilindiği üzere, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15 inci maddesi “…
Belediye mallarına karşı suç işleyenler Devlet malına karşı suç işlemiş sayılır. 2886
sayılı Devlet İhale Kanununun 75 inci maddesi hükümleri belediye taşınmazları hakkında da
uygulanır.
…” hükmünü,
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Ecrimisil ve Tahliye” başlıklı 75 inci
maddesinin birinci fıkrasında "Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında
bulunan taşınmaz malları, özel bütçeli idarelerin mülkiyetinde bulunan taşınmaz mallar ve
Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların,
gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9 uncu maddesindeki
yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya
uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere
tespit ve takdir edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilebilmesi için, idarelerin işgalden
dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz.
…
Kira sözleşmesinin bitim tarihinden itibaren, işgalin devam etmesi halinde,
sözleşmede hüküm varsa ona göre hareket edilir. Aksi halde ecrimisil alınır.
İşgal edilen taşınmaz mal, idarenin talebi üzerine, bulunduğu yer mülkiye amirince en
geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek, idareye teslim edilir.
…“ hükmünü,
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 715 inci maddesinin birinci fıkrası “Sahipsiz
yerler ile yararı kamuya ait mallar, Devletin hüküm ve tasarrufu altındadır.” hükmünü
amirdir.
Ayrıca, Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik’in 1 inci maddesi “(1)
Bu Yönetmelik; tarihî ve bediî değeri olan taşınmazlar hariç olmak üzere, Hazinenin özel
mülkiyetindeki taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerleri kapsar.”
hükmünü,
“Ecrimisilin tespit ve takdir edilmesi” başlıklı 85 inci maddesi “(1) (Değişik:RG10/4/2011-27901) Hazine taşınmazlarının kişilerce işgale uğradığının tespit edilmesi hâlinde,
tespit tarihinden itibaren onbeş gün içinde "Taşınmaz Tespit Tutanağı"na (Ek-8) dayanılarak,
tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere bedel tespit komisyonunca ecrimisil
tespit ve takdir edilir.
Özet: Ecrimisilin kazanılmış hak tesis etmeyeceği, ecrimisil ihbarnamesinin kira sözleşmesi
yerine kullanılamayacağı hakkında.
(2) (Değişik:RG-10/4/2011-27901) Ecrimisilin tespit ve takdirinde; İdarenin zarara
uğrayıp uğramadığına ve işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, taşınmazın
işgalci tarafından kullanım şekli, fiili ve hukuki durumu ile işgalden dolayı varsa elde ettiği
gelir, aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri
veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, ilgisine göre belediye,
ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden
soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurlar
göz önünde bulundurulur. İşgalin şekli, Hazine taşınmazının konumu ve taşınmazdan elde
edilen gelir gibi unsurlar itibariyle asgari ecrimisil tutarlarını belirlemeye Bakanlık
yetkilidir.
(3) Kiraya verilen, irtifak hakkı kurulan veya kullanma izni verilen taşınmazlarda
sözleşmenin bitiminden sonra kullanımın devam etmesi hâlinde, varsa sözleşme veya resmî
senetteki hükme göre işlem yapılır. Aksi takdirde işgalciler hakkında ecrimisil tespit, takdir ve
tahsilatı yapılır.
(4) Hazinenin paydaşı olduğu taşınmazların işgali hâlinde, Hazine payına tekabül
eden miktar esas alınarak ecrimisil takip ve tahsilatı yapılır.
…” hükmünü,
“Ecrimisil ihbarnamesinin tebliği ve itiraz” başlıklı 86 ncı maddesi “(1) (Değişik
cümle:RG-11/9/2014-29116) Takdir edilen ecrimisiller, takdir tarihinden itibaren onbeş gün
içinde ecrimisil ihbarnamesi düzenlenerek fuzuli şagile, 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayılı
Tebligat Kanunu hükümlerine göre öncelikle elden veya iadeli taahhütlü mektupla, bu şekilde
tebliğ edilemeyenler diğer usullere göre tebliğ edilir. (Ek cümle:RG-10/4/2011-27901)
Ecrimisil işleminde İdarece maddi, kişide, işgal edilen alanda veya yüzölçümde ya da benzer
şekilde hata olduğunun belirlenmesi halinde, bu hata İdarece hangi aşamada olursa olsun
resen düzeltilir ve yeniden ecrimisil ihbarnamesi düzenlenerek ilgililerine tebliğ edilir.
…” hükmünü,
“Ecrimisilin kesinleşmesi, vade tarihi ve tahsili” başlıklı 87 nci maddesi “(1)
Ecrimisil; Ecrimisil İhbarnamesinin (Ek-9), düzeltme talebinde bulunulmuş ise Ecrimisil
Düzeltme İhbarnamesinin (Ek-10) ilgilisine tebliğ tarihinden itibaren (Değişik ibare:RG11/9/2014-29116) altmış gün içinde muhasebe birimlerine ödenir. (Ek cümle:RG-10/4/2011-
27901) Bu süre içerisinde ecrimisilin peşin ödenmesi halinde yüzde onbeş indirim uygulanır.
Ecrimisil borçlusunun ödeme güçlüğü nedeniyle yazılı olarak talep etmesi hâlinde ecrimisil,
en az yüzde yirmibeşi peşin kalan kısmı ise İdarenin uygun göreceği taksit zamanlarında ve
(Değişik ibare:RG-24/4/2010-27561) en fazla üç yıl içinde taksitler hâlinde ödenebilir.
Alacağın kalan kısmına kanunî faiz uygulanır.
…” hükmünü,
88 inci maddesi “(1) Fuzuli şagilin işgal veya tasarruf ettiği taşınmazdan tahliyesinin
herhangi bir nedenle sağlanamamış olması, aynı taşınmazdan ikinci ve müteakip defa
ecrimisil istenmesine engel teşkil etmez. Ecrimisilin tahsil edilmesi, taşınmazdaki kullanımın
devamı hakkını vermez.” hükmünü,
89 uncu maddesi “(1) Kiraya verilen, irtifak hakkı kurulan veya kullanma izni verilen
taşınmazlardan süresi dolduğu hâlde tahliye edilmeyen, sözleşmesi feshedilen veya herhangi
bir sözleşmeye dayanmaksızın fuzuli olarak işgal edilen Hazine taşınmazlarının tahliyesi;
hasat sezonu, iş ve hizmetlerin mevsimlik faaliyet dönemi de dikkate alınarak defterdarlık
veya malmüdürlüğünün talebi üzerine, bulunduğu yer mülki amirince en geç onbeş gün içinde
sağlanarak, taşınmaz İdarece görevlendirilecek memurlara boş olarak teslim edilir.
…” hükmünü amidir.
Yine 2886 sayılı Kanun ve bu Yönetmelik’e dayanılarak çıkarılan 336 sayılı Milli
Emlak Genel Tebliği, hazinenin özel mülkiyetinde bulunan taşınmazlar ile Devletin hüküm ve
Özet: Ecrimisilin kazanılmış hak tesis etmeyeceği, ecrimisil ihbarnamesinin kira sözleşmesi
yerine kullanılamayacağı hakkında.
tasarrufu altındaki yerlerin işgalen kullanıldığının tespiti halinde, İdarece yürütülecek
ecrimisil tespit, takdir ve tahsil işlemlerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektedir.
Ayrıca, Anayasa Mahkemesinin 30/03/2011 tarihli ve E.2008/72, K.2011/59 sayılı
kararında; kazanılmış bir haktan söz edilebilmesi için bu hakkın yeni yasadan önce yürürlükte
olan kurallara göre bütün sonuçlarıyla fiilen elde edilmiş olması gerektiği vurgulanmıştır. Bu
bağlamda, hukuka aykırı olduğu belirlenen idari işlemlerin geri alınması durumunda, işlem
dolayısıyla elde edilen ve kamuya yönelik etki ve sonuç doğuran statüler hiçbir şekilde
kazanılmış hak kapsamında değerlendirilemeyecektir.
Diğer taraftan, Danıştay Onuncu Dairesinin E:2000/2114; K: 2002/3458 nolu
kararında kazanılmış hakkın devredilemeyeceği ile ilgili “…
Kazanılmış hak kavramına gelince; kazanılmış hak, bir hak sağlamaya elverişli nesnel
kuralların bireylere uygulanması ile onlar için doğan öznel hakkın korunması anlamında
kabul edilebileceğinden, kazanılmış bir haktan söz edilebilmesi için bu hakkın yeni
düzenlemeden önce yürürlükte olan kurallara göre bütün sonuçlarıyla fiilen elde edilmiş
olması gerekmektedir.
…” hükmü yer almaktadır.
Yukarıda açıklanan mevzuat hükümleri ve yargı kararları çerçevesinde, ecrimisilin
Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malların,
idarenin zarara uğrayıp uğramadığına ve işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın
gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine, fuzuli şagil karşılığı tahsil edilen bir bedel olduğu, söz
konusu ödemenin ise taşınmazdaki kullanım hakkının devamı yönünde kazanılmış bir hak
tesis etmeyeceği, ilgili mevzuatı uyarınca işgalin sonlandırılmasının Kanun’un amir hükmü
olduğu ve ecrimisil ihbarnamesinin ise tespit ve takdir edilen ecrimisilin ilgilisine tebliğinde
kullanılan bir belgeden ibaret olduğu değerlendirilmektedir.
Öte yandan, bir işletme için kazanılmış haktan bahsedebilmek için hakkın yürürlükte
olan kurallara göre bütün sonuçlarıyla fiilen elde edilmiş olması gerektiği açıktır. Bu
bakımdan, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’te ruhsat düzenlenmesine
esas kabul edilen kira kontratının yerine ecrimisil ihbarnamesinin kullanıldığı işletme
açısından kazanılmış hakkın varlığından söz etmek mümkün olmayacak hukuka aykırı olduğu
belirlenen idari işlemin geri alınması durumunda, işlem dolayısıyla elde edilen ve kamuya
yönelik etki ve sonuç doğuran statüler hiçbir şekilde kazanılmış hak kapsamında
değerlendirilemeyecektir.
Bilgilerinize rica ederim.
Bakan a.
Genel Müdür