öğrencilerin özel

Eğitim yardımı

……….Belediyesi ile ………. Koleji arasında yapılan protokol hükümleri gereğince, öğrencilerin özel okul harcamalarının, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun Belediyelerin “Görev ve Sorumlulukları” ile “Yetkileri ve İmtiyazları” nı düzenleyen 14 ve 15 inci maddelerinde sayılmış olan belediyelerin görev, sorumluluk, yetki ve imtiyazları kapsamına girmediği ve aynı Kanunun 60 ıncı maddesindeki belediyelerin görevlerini yerine getirirken yapabileceği giderleri arasında sayılmadığı halde, Belediye Bütçesinden ödenmesi sonucu …………..-TL tutarında kamu zararına neden olunduğu konusuyla ilgili olarak;

Belediyelerin görev ve sorumlulukları 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 14 üncü, yetki ve imtiyazları 15 inci, belediyelerin giderleri de aynı Kanunun 60 ıncı maddesinde sayılmıştır. Buna göre, belediye bütçesinden yapılan harcamanın; öncelikle mahalli müşterek bir ihtiyacın karşılanmasına yönelik olması, 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 14 üncü maddesinde sayılmış olan belediyelerin görev ve sorumlulukları ile 15 nci maddesinde sayılmış olan belediyenin yetki ve imtiyazları arasında bulunması ve ypılan harcamanın aynı Kanunun 60 ıncı maddesinde sayılan Belediye giderleri arasında yer alması gerekmektedir. 5393 sayılı Belediye Kanununun yukarıda belirtilen maddelerinde, öğrencilerin özel okullarda öğrenim görmesini sağlamak, belediyelerin görev, sorumluluk ve yetkileri arasında gösterilmediği gibi, özel okullarda öğrenim gören öğrencilerin eğitim giderlerinin karşılanması belediyelerin yapabileceği giderler arasında da yer almamaktadır.

Diğer taraftan, özel okullarda okuyan öğrencilerin okul harcamalarının bütçeden karşılanması, aynı zamanda ………….. Belediyesi Eğitim Yardımı Yönetmeliği hükümlerine de aykırılık teşkil etmektedir. Zira, söz konusu Yönetmeliğin 1 inci maddesinde, 

“Bu Yönetmelik, ………….. Belediyesi Stratejik Planında “Yoksul Aile Çocuklarının Eğitim-Öğretim Sürecinde Desteklenmesi” stratejik amacına yönelik olarak hazırlanmış olan V.1.2.4 faaliyet numaralı proje uyarınca karşılıksız olarak yapılacak eğitim yardımının usul ve esaslarını belirlemek amacıyla düzenlenmiştir.” hükmü yer almaktadır. Dolayısıyla, bahsedilen amaçla yapılacak eğitim yardımlarının da bu Yönetmelik hükümleri doğrultusunda dağıtılması gerekmektedir.

Söz konusu Yönetmeliğin;

2 nci maddesinde; bu Yönetmeliğin ……….. Belediyesi sınırlan içerisinde ikamet eden ve yine ………… Belediyesi sınırları içerisindeki ilköğretim ve ortaöğretim okullarında eğitim veya İstanbul ilinde bulunan üniversitelerde ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora öğretimi alan yardıma muhtaç ailelerin öğrencileri ile şehit çocuğu, yetim, öksüz, ve özürlü (engelli) öğrencileri kapsadığı, 

5 inci maddesinde; öğrencilere tahsis edilecek eğitim yardımlarının bütçe imkanları ve ………. İlçesi sınırları içindeki öğrenci sayısı dikkate alınarak “Eğitim Yardımı Değerlendirme Komisyonu” tarafından belirleneceği ve Belediye Başkanının uygun görüşü ile kesinleşeceği,

6 ncı maddesinde; eğitim yardımı kontenjanları ve müracaat tarihlerinin, ilan, afiş. pankart, basın yayın araçları ve internet yoluyla okul, öğrenci ve ailelerine duyurulacağı,

7 inci maddesinde; her kademedeki öğrenci burslarının, ödenek imkanları doğrultusunda, "Eğitim Yardımı Değerlendirme Komisyonu" tarafından belirleneceği ve Belediye Başkanının onayı ile kesinleşeceği,

8 inci maddesinde; eğitim yardımının başlangıcının, yardımdan yararlanacak öğrencinin okuduğu okulun öğretime başladığı tarihte başlacağı ve öğretim yılı sonunda kesileceği,

9 uncu maddesinde; eğitim yardımı için müracaat eden öğrencilerden;

İlköğretim ve ortaöğretim okullarında okuyan öğrenciler için; ailesinin ………… Belediyesi sınırları içerisinde ikamet ediyor olması, ………………Belediyesi sınırları içerisinde bulunan ilköğretim veya ortaöğretim okullarında okuyor olması ve İhtiyaç sahibi olması şartlarının aranacağı,

Üniversitede okuyan öğrenciler için; öğrencinin veya ailesinin ……………. Belediyesi sınırları içerisinde ikamet ediyor olması, İstanbul il sınırları içerisindeki üniversitelerde ön lisans, lisans, yüksek lisans veya doktora öğrenimi görmesi ve ihtiyaç sahibi olması şartlarının aranacağı,

11 inci maddesinde; eğitim yardımı başvurularında istenilecek belgelerin; form dilekçe, nüfus kayıt örneği, ikametgah belgesi, aile gelir beyanı ve öğrenim görülen okul ve öğretim kurumlarından alınacak öğrenim belgelerinden oluştuğu,

12 inci maddesinde; Eğitim Yardımı Değerlendirme Komisyonu nun Belediye Başkanının olurlarıyla, bir Başkan Yardımcısının başkanlığında, birim amirlerinin arasından görevlendirilmiş toplam beş kişiden oluşacağı,

13 üncü maddesinde; Eğitim Yardımı Değerlendirme Komisyonu nun görev ve yetkilerinin,

a) Eğitim yardımı müracaat şartlarını, süresini ve ödeme şeklini belirleyerek karar altına almak ve ilan etmek.

b) Eğitim yardımı verilecek ihtiyaç sahibi öğrencilerin belirlenmesini sağlayacak Öğrenci Bilgi Değerlendirme Formunu hazırlamak.

c) İlgili makamlara sunulmak üzere, bütçe imkanları doğrultusunda asgari ve azami olmak üzere eğitim yardımından yararlandırılacak öğrenci sayılarını ve eğitim yardımı miktarlarını belirlemek.

d) Eğitim yardımı kontenjanlarını esas alarak en çok ihtiyaç sahibi öğrencilerden başlamak üzere, eğitim yardımı başvurularım bu yönetmelik hükümleri doğrultusunda incelemek, eğitim yardımı alması yerinde bulunan öğrencileri belirlemek ve elverişli araçlarla duyurmak.

e) Eğitim yardımı verilmesi sisteminin gerektirdiği, birimler arası koordinasyonu sağlamak olduğu,

16 ncı maddesinde; eğitim yardımı almaya hak kazanan her öğrenci için bir dosya açılacağı ve eğitim yardımı numarası verileceği belirtilerek eğitim yardımının kapsamı, kontenjanı, duyuru şekli, yardım miktarı, öğrencilerden aranacak nitelikler, yardımdan yararlanmak için yapılacak başvuru şekli, istenecek belgeler, Eğitim Yardımı Değerlendirme Komisyonunun kuruluş şekli, Komisyonun görev ve yetkileri ve eğitim yardımının kayıt altına alınması kurallarının neler olduğu,

18 inci maddesinde de; eğitim yardımı almaya hak kazananlara yapılacak ödemelerin, aylık periyotlar halinde ve Eğitim Yardımı Değerlendirme Komisyonunun uygun göreceği şekillerden biriyle (Belediye Veznelerinden veya Banka Hesabından) nakit olarak ödeneceği,

Düzenlemelerine yer verilmiştir.

Anılan Yönetmeliğin yukarıya alınan hükümleri bir arada değerlendirildiğinde, bu düzenlemeler arasında özel okullarda okuyan öğrencilerin eğitim öğretim bedelinin karşılanmasına cevaz veren bir hüküm bulunmamaktadır. Yönetmelikte belirtilen eğitim yardımının Devlete ait ilköğretim ve ortaöğretim okullarında yada üniversitelerde okuyup Yönetmelikte belirtilen diğer şartları taşıyan öğrencilere yapılacak eğitim yardımı ile sınırlı olduğu anlaşılmaktadır. Eğitim yardımı için konulan ödeneğin özel bir kolej için kullanılması mümkün görünmemektedir. Mevcut durumda, belirli bir okulla protokol yapılması her türlü sübjektif değerlendirmeye açık olduğu gibi kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak kullanılmasını teminden de uzaktır. 

Yine anılan Yönetmeliğin 18 inci maddesinde, eğitim yardımı almaya hak kazananlara yapılacak ödemelerin, aylık periyotlar halinde ve Eğitim Yardımı Değerlendirme Komisyonunun uygun göreceği şekillerden biriyle (Belediye Veznelerinden veya Banka Hesabından) nakit olarak ödeneceği de hüküm altına alınmış olunmasına rağmen, bahse konu ödemede sözü edilen Koleje yapılmıştır. Ayrıca, Yönetmelikte öngörülen kurallara uyulmadığı için eğitim öğretim bedeli ödenen öğrencilerin hangi kriterlere göre seçildikleri de ilgili dosyalarında nesnel olarak belli değildir.

Yukarıdaki hüküm ve açıklamalara göre, ………. Belediyesi bütçesinden her mali yılda yapılacak eğitim yardımı için, ilgili eğitim-öğretim yılında yardım yapılacak öğrenci kontenjanının, her kademedeki öğrenciye ödenecek tutarın, müracaat tarihlerinin önceden belirlenerek Belediye Başkanının onayına sunulması ve onayı müteakip her çeşit ilan aracı kullanılarak duyurulması gerekmektedir. Yapılan başvurular arasından yardımı hak eden öğrencilere yapılacak ödemelerin de belirli dönemlerde nakit olarak ödenmesi gerekmektedir. Söz konusu ödemeler yapılırken belirtilen şartların hiçbirisi yerine getirilmemiş ve ödemeler doğrudan ilgili özel eğitim kurumuna yapılmıştır. Bu şartlar altında yapılan ödemeler mevzuata açıkça aykırılık teşkil etmektedir.5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 71 inci maddesinde kamu zararının tanımı yapıldıktan sonra, mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılmasının kamu zararının belirlenmesinde esas alınacak unsurlardan biri olduğu belirtilmiştir.

Bütün bu nedenlerle, bu mevzuat hükümlerine uyulmadan Belediye bütçesinden yapılan …………..-TL tutarındaki ödeme ile kamu zararına neden olunmuştur.

Sorumlular konuyla ilgili olarak yaptıkları savunmalarında; sorgu kâğıdında işaret edilmiş olan harcamanın, “Yoksul Aile Çocuklarının Eğitim-Öğretim Sürecinde Desteklenmesi” projesinin bir gereği olduğunu, anılan projenin esasını, Anayasanın “fırsat eşitliği” ilkesinin de gereği olarak, yoksul ailelerin, başarı çocuklarının öğrenim giderlerinin karşılanması suretiyle desteklenmesinin oluşturduğunu, …….. Belediyesinin 2010-2014 dönemine ilişkin olarak hazırlanmış bulunan “Stratejik Planı”nda ……..faaliyet numaralı “Yoksul Aile Çocuklarının Eğitim-Öğretim Sürecinde Desteklenmesi” projesi kapsamında, ……….ilçesi sınırları içinde yoksul ailelerin yetenekli ve yaratıcı kabiliyeti haiz çocuklarının tespiti yapılarak ve okul öncesinden başlayarak “birebir danışman öğretmen destekli, grup içerisinde uygulamalı; öğrencinin yetenek ve yaratıcılığını çıkartmaya ve bu yanları geliştirmeye yönelik; gözlem ve deneye dayalı, geleceğin bilim insanlarını yaratma hedefli yabancı dil ağırlık eğitim projesi” geliştirildiğini, ……… Belediye Meclisi’nin kabulü, Büyükşehir Belediye Başkanı’nın onayı ile yürürlüğe girmiş olan …………Belediyesi Eğitim Yardımı Yönetmeliğinin; Eğitim Yardımı Değerlendirme Komisyonu tarafından belirlen kontenjan dâhilinde, 9 uncu maddesinde belirtilen nitelikleri haiz öğrencilere, yine Eğitim Yardımı Değerlendirme Komisyonu tarafından belirlenen ve Belediye Başkanının onayı ile kesinleşen tutarlarda öğrenciye bursu vermeye imkan verdiğini, Başkanlık Makamı ve Eğitim Yardımı Değerlendirme Komisyonunun, “belirtilen nitelikteki eğitim olanaklarına sahip kurumların araştırılmasını yaptığını ve …………. Kolejinin söz konusu projeye uygun eğitim olanağı sağladığının tespit edildiğini ve ………….. Koleji ile protokol yapıldığını, Eğitim Yardımı Değerlendirme Komisyonunun savunma ekinde örnekleri sunulan ve …………ilçesi sınırları içerisinde yaşayan yoksul ailelerin projeye uygun çocuklarının belirlemesine yönelik olarak yaptığı çalışma sonucunda; Başkanlık Makamınca da onaylanan isim ve sayıda öğrencinin, yine yukarıda niteliğine yer verilen eğitim hizmetinin verilmesi karşılığında, öğrenim bedellerinin “Eğitim-Öğretim Bursu” olarak ………….. Kolejine ödendiğini, yapılan ödemenin, Meclis Kararı, Belediyenin Kurumsal Planı ve ………. Belediyesi Eğitim Yardımı Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde gerçekleştirilmiş olduğunu ve yasal dayanağını 5393 sayılı Yasanın 14 üncü maddesinin 1 inci fıkrasının (b) bendinde yer alan; “Gerektiğinde, öğrencilere, (…) malzeme verir ve gerekli desteği sağlar.(…)” şeklindeki düzenlemenin oluşturduğunu ifade etmişlerdir.

Ancak, ……….. Belediyesi bütçesinden yapılan söz konusu ödeme ile herhangi bir kamu zararına neden olunmadığı şeklinde özetlenecek bu savunmanın kabulü mümkün görünmemektedir.

Belediyeler, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 14 üncü maddesinde açık bir şekilde düzenlenmiş olan görev ve sorumluluklarını yerine getirirken aynı Kanunun Belediyenin giderleri başlıklı 60 ıncı maddesinde sayılan giderleri yapabileceklerdir. Buna göre, belediye bütçesinden yapılan harcamanın, öncelikle mahallî müşterek bir ihtiyacın karşılanmasına yönelik olması, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 14 üncü maddesinde belirtilen görev ve sorumluluklar arasında bulunması, 15 nci madde çerçevesinde belediyenin yetkisi dahilinde bulunması ve aynı Kanunun 60 ncı maddesinde sayılan giderler arasında yer alması gerekir. Oysa, 5393 sayılı Belediye Kanununun belirtilen madde hükümlerine göre, söz konusu özel okulda okuyan öğrencilere yönelik harcamaların yapılması mümkün değildir. Ayrıca, yine aynı savunmalarda; yapılan ödemenin yasal dayanağını 5393 sayılı yasanın 1 inci fıkrasının (b) bendinde yer alan; “Gerektiğinde, öğrencilere, (…) malzeme verir ve gerekli desteği sağlar.(…)” ifadesinden aldığı belirtilmiş ise de, sorumluların boşluk vererek kaleme aldıkları Kanun maddesinin aslının bu şeklide yorumlanması mümkün değildir. Kanun maddesinin aslının, sorumluların iddia ettiği gibi, “Öğrencilere gerekli desteği sağlar.” olarak değil, “Gerektiğinde, sporu teşvik etmek amacıyla gençlere spor malzemesi verir, amatör spor kulüplerine ayni ve nakdî yardım yapar ve gerekli desteği sağlar” şeklindedir.

Diğer yandan, bir hizmetin mahalli müşterek ihtiyaç olarak nitelenebilmesi için; herhangi bir yerel yönetim biriminin sınırları içinde yaşayan kişi, aile, zümre ya da sınıfın özel çıkarlarını değil, aynı yörede birlikte yaşamaktan doğan eylemli durumların yarattığı, yoğunlaştırdığı ve güncelleştirdiği, özünde yerel ve kamusal hizmet karakterinin ağır bastığı ortak ihtiyaç ve beklentileri ifade etmesi gerekmekte olup, belediyelerin, belediye sınırları içerisindeki mahalli müşterek ihtiyaçları yasalarla sınırları belirlenmiş alanlarda özerk bir biçimde yerine getirebilmeleri gerekmektedir. Nitekim Anayasa Mahkemesinin ……… tarihli, E. ……… ve K……….. sayılı Kararıyla; 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 14 üncü maddesinin ikinci fıkrası olan; “Belediye, kanunlarla başka bir kamu kurum ve kuruluşuna verilmeyen mahallî müşterek nitelikteki diğer görev ve hizmetleri de yapar veya yaptırır.” hükmü iptal edilmiştir. Dolayısıyla, belediyelerin hangi mahalli müşterek ihtiyacın giderilmesine yönelik hizmet yürütebileceği ve bu hizmetin sınırlarının kanunla belirlenmiş olması gerekmektedir.

Yine savunmalarda, konu hakkında ………. Cumhuriyet Baş Savcılığı tarafından soruşturma izni verilmemiş olduğu belirtilmiş ise de, bu durumun Sayıştay yargılamasını engelleyici bir yönü olmadığı gibi, neden olunan kamu zararını ortadan kaldırıcı bir etkisi de bulunmamaktadır.

Ayrıca, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Bütçeden Yardım Yapılması” başlıklı 29 uncu maddesinde; “Gerçek veya tüzel kişilere kanuni dayanağı olmadan kamu kaynağı kullandırılamaz, yardımda bulunulamaz veya menfaat sağlanamaz. Ancak, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerinde öngörülmüş olmak kaydıyla; kamu yararı gözetilerek dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllere yardım yapılabilir. 

Bu yardımların yapılması, kullanılması, izlenmesi, denetlenmesi ve kamuoyuna açıklanmasına ilişkin esas ve usuller Maliye Bakanlığınca hazırlanarak Bakanlar Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.” denilmektedir.

5393 sayılı Belediye Kanununun Diğer Kuruluşlarla İlişkiler başlıklı 75 ‘inci maddesinde ise; “……(Ek fıkra: 12/11/2012-6360/19 md.) 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 29 uncu maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesi ile 5253 sayılı Dernekler Kanununun 10 uncu maddesi; belediyeler, il özel idareleri, bağlı kuruluşları ve bunların üyesi oldukları birlikler ile ortağı oldukları Sayıştay denetimine tabi şirketler için uygulanmaz.” hükmü bulunmaktadır.

Dolayısıyla, 5018 ve 5393 sayılı Kanunların yukarıda zikredilen hükümlerine göre de, kanuni bir yetki olmadan belediye bütçesinden transfer yapılması mümkün değildir.

Bu itibarla; öğrencilerin özel okul harcamalarının bütçeden karşılanması sonucu neden olunan …………..-TL tutarındaki kamu zararının;

…………-TL’sinin Gerçekleştirme Görevlisi ………… (…………), Harcama Yetkilisi …………. (…………… ) ile Üst Yönetici………… (………………….) ve Üst Yönetici ………… (………………….. )’e müştereken ve müteselsilen,

…………-TL’sinin ise Gerçekleştirme Görevlisi ………….. (…………), Harcama Yetkilisi ……………(………………… ) ile Üst Yönetici ……………. (………………) ve Üst Yönetici ……………….. (……………………)’e müştereken ve müteselsilen 

6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereğince işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine,

İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren aynı Kanunun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu ve 56 ncı maddesi gereğince beş yıl içinde Sayıştay Daireleri nezdinde yargılamanın iadesi yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.

okul harcamalarının bütçeden karşılanması sonucu