T.C.
ÇEVREVEŞEHİRCİLİKBAKANLIĞI
YerelYönetimlerGenelMüdürlüğü
Sayı :E-14399437-622.02-2289319 25.11.2021
Konu:(GÖRÜŞ)TopluTaşımaHizmetlerininYaptırılmasıHk.
… BÜYKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞINA(…GENELMÜDÜRLÜĞÜ)
(UlaşımPlanlamaDairesiBaşkanlığı)
İlgi :(a)26.10.2020tarihlive9443sayılıyazınız.
(b) 30.11.2020 tarihlive247347sayılıcevabiyazımız.
(c) 08.07.2021tarihlive27245sayılıyazınız.
(d) 12.10.2021tarihlive42455sayılıyazınız.
İlgi (a), (c) ve (d) yazılarda özetle; Belediyeniz sınırları içinde bulunan gerçek ve tüzelkişi ile kooperatif üyesi taşımacıların araçlarıyla yürütmekte olduğu taşımacılık hizmetinin5393 sayılı Kanun’un 15 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi, 5216 sayılı Kanun’un 7ncimaddesininbirincifıkrasının(f)ve(p)bentleriileikincifıkrasıkapsamında;“güzergâhizinbelgesine” sahip “yerelde kurulmuş taşımacılara” … Büyükşehir Belediyesi Meclisi kararı ilebelirlenecek hatlarda toplu taşıma hizmetlerinin işlettirilmesi işinin, Belediyeniz ve taşımacıarasında yapılacak bir protokol ile yürütülmesi ve yapılacak protokol ile taşımacılara, toplutaşıma hizmetlerinden ücretsiz veya indirimli olarakyararlanacaklara ilişkin gelir desteğiödemelerininyapılıp yapılamayacağıhususundaBakanlığımızıngörüşü talepedilmektedir.
Bilindiğiüzere5216sayılıBüyükşehirBelediyeKanununun“Büyükşehirveilçebelediyeleriningörevvesorumlulukları”başlıklı7ncimaddesininbirincifıkrasının(f)bendinde;
“Büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır: Büyükşehir ulaşımanaplânınıyapmakveyayaptırmakveuygulamak;ulaşımvetoplutaşımahizmetleriniplânlamakvekoordinasyonusağlamak;kara,deniz,suvedemiryoluüzerindeişletilenhertürlüservisvetoplutaşımaaraçlarıiletaksisayılarını,biletücretvetarifelerini,zamanvegüzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeriyerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek;kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek.”hükmü,
Aynıfıkranın(p)bendinde;
“Büyükşehir içindeki toplu taşıma hizmetlerini yürütmek ve bu amaçla gerekli tesislerikurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek, büyükşehir sınırları içindeki kara ve denizdetaksiveservisaraçlarıdahiltoplutaşımaaraçlarınaruhsatvermek.Büyükşehiriçindekitoplutaşıma hatlarıyla ilgili olarak; şehir merkezine olan uzaklık, nüfus ve hattı kullanan sayısıkriterleri esas alınarak tespit edilecek hatlarla ilgili toplu taşıma hizmetlerinin işlettirilmesinekararvermek.”hükmü,
Mezkûrmaddeninikincifıkrasında;
“… Büyükşehir belediyeleri, birinci fıkranın (p) bendinin ikinci cümlesinde yer alankriterleresasalınarakbüyükşehirbelediyemeclisikararıylabelirlenenyerlerdekitoplutaşıma
hatlarınınişletmesininobölgedekurulutaşımabirlikveyakooperatiflerindenteminedilmesinekararverebilir.Budurumdaihaleyekatılacaklardavekullanılacaktaşımaaraçlarındaaranacakşartlarbelediyelercebelirlenir.Taşımabirlikveyakooperatiflerine,belediyebütçelerinden toplu taşıma hizmetlerinden ücretsiz veya indirimli olarak yararlanacaklarailişkingelirdesteğiödemeleri yapılabilir.”hükmü,
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde;“Toplutaşımayapmak;buamaçlaotobüs,denizvesuulaşımaraçları,tünel,raylı
sistem dâhil her türlü toplu taşıma sistemlerini kurmak, kurdurmak, işletmek ve işlettirmek.”hükmünü, (p) bendi “Kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplutaşımaaraçlarıiletaksisayılarını,biletücretvetarifelerini,zamanvegüzergahlarınıbelirlemek, durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerindearaç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek;kanunlarınbelediyelereverdiğitrafikdüzenlemesiningerektirdiğibütünişleriyürütmek”hükmünü,beşinci fıkrası ise “Belediye, (e), (f) ve (g) bentlerinde belirtilen hizmetleri Danıştayın görüşüve Çevre ve Şehircilik Bakanlığının kararıyla süresi kırkdokuz yılı geçmemek üzere imtiyazyoluyla devredebilir; toplu taşıma hizmetleriniimtiyaz veya tekel oluşturmayacak şekilderuhsat vermek suretiyle yerine getirebileceği gibi toplu taşıma hatlarını kiraya verme veya 67ncimaddedekiesaslaragörehizmetsatınalmayoluyla yerinegetirebilir.”hükmü,
MezkûrKanunun67nci maddesinde;
“Belediyede belediye meclisinin, belediyeye bağlı kuruluşlarda yetkili organın kararıile park, bahçe, sera, refüj, kaldırım ve havuz bakımı ve tamiri; araç kiralama, kontrollük,temizlik, güvenlik ve yemek hizmetleri; makine-teçhizat bakım ve onarım işleri; bilgisayarsistemvesantralleriileelektronikbilgierişimhizmetleri;sağlıklailgilidestekhizmetleri;fuar,panayır ve sergi hizmetleri; baraj, arıtma ve katı atık tesislerine ilişkin hizmetler; kanal bakımve temizleme, alt yapı ve asfalt yapım ve onarımı, trafik sinyalizasyon ve aydınlatma bakımı,sayaçokumavesayaçsökme-takmaişleriileilgilihizmetler;topluulaşımvetaşımahizmetleri;sosyal tesislerin işletilmesi ile ilgili işler, süresi ilk mahallî idareler genel seçimlerini izleyenaltıncıayınsonunugeçmemeküzereihaleyoluylaüçüncüşahıslaragördürülebilir.”hükmü,
2886sayılıDevletİhaleKanununun“Kapsam:”başlıklı1incimaddesinde;
“Genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerinalım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işleri buKanundayazılı hükümleregöreyürütülür.
…”hükmüyeralmaktadır.
Bunagöre,30.11.2020tarihlive247347sayılıcevabiyazımızaekolarakilgilimevzuathükümleribirliktedeğerlendirildiğinde;büyükşehiriçindekitoplutaşımahatlarıylailgiliolarak; şehir merkezine olan uzaklık, nüfus ve hattı kullanan sayısı kriterleri esas alınarakbüyükşehirbelediyemeclisikararıylabelirlenenyerlerdekitoplutaşımahatlarınınişletmesinino bölgede kurulu taşıma birlik veya kooperatiflerinden temin edilmesine karar verilebileceği,sürecinihalemevzuatıçerçevesindeyürütülmesigerektiği,ihaleyekatılacaklardavekullanılacak taşıma araçlarında aranacak şartların belediyelerce belirleneceği; taşıma birlikveyakooperatiflerine,belediyebütçelerindentoplutaşımahizmetlerindenücretsizveyaindirimliolarakyararlanacaklarailişkingelirdesteğiödemeleriyapılabileceğideğerlendirilmektedir.